Czym są Managed Futures?

Inwestorzy na całym świecie chcą z jednej strony osiągać zadowalające stopy zwrotu, z drugiej niezależnie od koniunktury realizować w miarę pewne zyski. Poszukiwanie tego złotego środka pomiędzy bardziej ryzykownym rynkiem akcji i bezpieczniejszym rynkiem obligacji doprowadziło do powstania tak zwanych „managed futures”. Przez lata ten specyficzny rodzaj instrumentu inwestycyjnego był zarezerwowany jednak tylko dla profesjonalnych traderów dużych banków lub klientów prywatnych z bardzo pokaźnym portfelem. W ostatnich latach sytuacja zmieniła się dzięki rosnącej liczby otwartych funduszy oraz ETFom. Teraz każdy przeciętny Kowalski może za ich pomocą próbować zwiększyć zyski swojego portfolio. W tym kompleksowym przewodniku pokazujemy, czym są managed futures, jak działają, jak wypadają historycznie na tle głównych instrumentów finansowych i w jaki sposób jako mały inwestor możesz uzyskać do nich dostęp.

Co to managed futures, czyli zarządzane kontrakty terminowe

Managed futures to nie osobna klasa aktywów, a raczej zbiór strategii i inwestycji alternatywnych, które obejmują handel kontraktami na szerokiej gamie rynków globalnych, w tym na towarach, walutach, akcjach i obligacjach. Strategie te są zazwyczaj wdrażane przez profesjonalnych zarządzających pieniędzmi, znanych w Stanach Zjednoczonych jako Commodity Trading Advisors (CTA). Pierwszy fundusz typu managed futures powstał w 1949 roku i został uruchomiony przez Richarda Donchiana, sympatyka teorii handlu w pogonii za trendem. Przez kolejne lata wielokrotnie pokazywały, że nie korelują z rynkiem akcji, pozwalając zarabiać inwestorom w czasie kryzysów finansowych, w tym krachu z 2008 roku.

Okres	S&P 500	Managed Futures
od lipca 1990 do października 1990	-19,2%	9,7%
od listopada 1980 do sierpnia 1982	-27,1%	38,8%
od sierpnia 1987 do grudnia 1987	-33,5%	9,7%
od marca 2000 do października 2002	-47,4%	22,5%
od października 2007 do marca 2009	-55,2%	18,3%

Gdy giełda notuje spadki, wtedy managed futures sprawdzają się najlepiej. Źródło: ICFS.com

Zagadnienie managed futures jest na tyle niszowe, że nie doczekało się nawet swojej polskiej nazwy. W bezpośrednim tłumaczeniu są to po prostu „zarządzane kontrakty terminowe”. Ich specyfikę lepiej odda jednak trochę dłuższa nazwa: „fundusz (lub portfel), zarządzający strategiami bazującymi na kontraktach terminowych”. Co wyróżnia managed futures? Przede wszystkim przeświadczenie, że „trend jest Twoim przyjacielem”, dywersyfikacja rynków oraz elastyczność obieranych kierunków. Jako, że bazują na kontraktach terminowych, w grę wchodzą zarówno pozycje długie (long) jak i krótkie (short).

4 najważniejsze kwestie dotyczące managed futures:

• Podążanie za trendem: Większość zarządzanych strategii futures wykorzystuje techniki podążania za trendem, kupując aktywa, których cena rośnie i sprzedając te, które spadają.
• Dywersyfikacja: Zarządzane kontrakty futures zazwyczaj handlują na szerokim spektrum globalnych rynków, zapewniając nieodłączną dywersyfikację.
• Elastyczność: Strategie te mogą zajmować długie lub krótkie pozycje na dowolnym rynku, co pozwala im potencjalnie czerpać zyski zarówno ze wzrostów, jak i spadków cen.
• Zarządzanie gotówką: Duża część aktywów w zarządzanych funduszach futures jest często utrzymywana w instrumentach podobnych do gotówki, a środki te są wykorzystywane jako depozyt zabezpieczający dla pozycji futures.

Na rynku istnieje ponad 1000 funduszy managed futures, które od 10 lat co roku zarządzają ponad 300 miliardami dolarów w aktywach. W 2023 było to niemal 340 miliardów, z czego większość znajdowała się w rękach kilkudziesięciu największych programów zarządzanych kontraktów futures. Rozkład aktywów w przeciętnych portfelach będzie się oczywiście różnić, zazwyczaj jednak składa się z walut (około 25%), surowców i akcji (po 25%) i w największej części (do 35%) z obligacji.

W poniższej tabeli zebrano najważniejsze mocne i słabe strony managed futures:

Zalety	Wady
Niska korelacja z tradycyjnymi klasami aktywów	Znaczna krótkoterminowa zmienność
Potencjał generowania dodatnich zwrotów niezależnie od kierunku rynku	Strategie mogą być trudne do pełnego zrozumienia i bardzo złożone
Ochrona przed spadkami	Potencjalnie wysokie opłaty niż w przypadku tradycyjnych inwestycji
Efektywny handel i potencjalnie niższe koszty transakcyjne	Znaczna różnica wyników między różnymi strategiami i funduszami

CTA oraz ich strategie dla managed futures

Jak wspomniano na początku, rynek managed futures jest zarezerwowany dla profesjonalistów, a mianowicie licencjonowanych przez Commodity Futures Trading Commission (CFTC) i należących do National Futures Association (NFA) osób lub firm specjalizujących się w zarządzaniu aktywami klientów poprzez strategie handlowe na rynku kontraktów terminowych.

Najważniejsze cechy charakterystyczne dla CTA to:

• Nadzór regulacyjny: CTA podlegają ścisłym wymogom regulacyjnym, zapewniając wysoki poziom ochrony inwestorów.
• Struktura opłat: CTA zazwyczaj pobierają zarówno opłaty za zarządzanie, jak i opłaty za wyniki. Opłaty za zarządzanie zwykle wahają się od 0 do 2% rocznie, podczas gdy opłaty za wyniki często wynoszą nawet 20-30% zysków.
• Zróżnicowane strategie: Podczas gdy CTA koncentrują się na podążaniu za trendami, stosowane są również inne strategie w zależności od horyzontów czasowych. O jakich strategiach mowa? Zazwyczaj w klasyfikacji wyróżnia się modele „systematyczne” (z ang. systematic) oraz „uznaniowe” (z ang. discrectionary). Oprócz tego pojawiają się strategie wartości względnej (z ang. relative value), równania do średniej (z ang. mean reversion) oraz wykorzystania różnic w stopach procentowych (z ang. carry trading).
• Systematyczne podążanie za trendami: Strategia ta wykorzystuje modele ilościowe do identyfikacji i śledzenia trendów cenowych na różnych rynkach.
• Handel uznaniowy: Niektórzy CTA polegają na swoim osądzie i wiedzy specjalistycznej przy podejmowaniu decyzji handlowych, choć to podejście jest mniej powszechne.
• Mean Reversion: Strategia ta zakłada, że ceny powrócą do swoich średnich poziomów po znacznym odchyleniu.
• Relative Value: Strategie te starają się czerpać zyski z rozbieżności cenowych pomiędzy powiązanymi aktywami.
• Carry Trading: Podejście to ma na celu wykorzystanie różnic w stopach procentowych różnych krajów. W carry tradingu pożycza się waluty na rynkach, gdzie stopy procentowe są niskie (niski koszt długu) i inwestuje je w waluty na rynkach, gdzie stopy procentowe są wysokie (większy zysk na odsetkach).

Bezpośrednie skorzystanie z usług CTA znajduje się jednak poza zasięgiem większości inwestorów detalicznych. Próg wejścia to minimum 100 000 dolarów, chociaż zazwyczaj jest to 1 lub nawet 10, a nawet 100 milionów dolarów. Listę przykładowych, z realizowanym stopami wzrostu na przestrzeni tego roku oraz w horyzoncie ostatnich pięciu lat można znaleźć między innymi na stronie IASG:

Lista przykładowych managed futures. Źródło: IASG

Na szczęście istnieją fundusze ETF, które pozwalają pośrednio inwestować korzystając z managed futures, o tym jednak później.

ETFy na managed futures dla inwestorów detalicznych

Jeszcze do 2011 roku inwestorzy detaliczni nie mieli praktycznie żadnych szans, aby skorzystać z oferty managed futures. Ponad dekadę temu pojawił się jednak pierwszy fundusz ETF od WisdomTree rzekomo śledzący pozycje wybranych funduszy. Na ETFy z prawdziwego zdarzenia przyszło natomiast poczekać aż do 2019 roku. Ich obecna lista nie jest długa, inwestorzy mogą jednak wybierać spośród pięciu różnych pozycji:

• WisdomTree Managed Futures Strategy Fund (WTMF) – aktywa w zarządzaniu warte 220 milionów
• iMGP DBi Managed Futures Strategy ETF (DBMF) – aktywa w zarządzaniu warte 990 milionów
• First Trust Managed Futures Strategy Fund (FMF) – aktywa w zarządzaniu warte 239 miliony
• KFA Mount Lucas Index Strategy ETF (KMLM) – aktywa w zarządzaniu warte 372 miliony
• Simplify Managed Futures Strategy ETF (CTA) – aktywa w zarządzaniu warte 281 milionów.

Te fundusze ETF oferują przewagę większej płynności i zdecydowanie niższych progów wejścia w porównaniu do tradycyjnych managed futures. Jak jednak widać, ich wartość jest skromna w porównaniu do zamkniętych funduszy managed futures wycenianych na ponad 300 miliardów dolarów. Największy z nich, czyli DBMF, śledzi indeks SG CTA od Société Générale zrzeszający w sobie 20 największych CTA. Więcej informacji na jego temat, wraz ze stopami zwrotu (192%) od 2000 roku, można znaleźć na oficjalnej stronie banku.

W skład samego funduszu CTA wchodzi bardzo wiele futures, wskazany ETF skupia się jednak na kilku z nich, realizując strategię na podstawie 10 głównych kontraktów:

• Rynek walutowy: EUR/USD i USD/JPY
• Surowce: Złoto i ropa naftowa
• Akcje: S&P 500, rynki wschodzące i indeks EAFE mierzący rynki rozwinięte poza USA i Kanadą
• Obligacje: od krótkoterminowych do długoterminowych

I chociaż same managed futures w długim terminie pokonują szeroki rynek, to w przypadku ETFów je śledzących dopiero od ostatnich kilku lat, wyniki wydają się być gorsze niż w przypadku głównych indeksów Wall Street. Jak widać na poniższym wykresie, tylko WTMF od początku 2023 roku generuje ponad 12% zwrotu z inwestycji, gdy S&P 500 w tym samym czasie rośnie o prawie 50%. Pozostałe z ETFów na managed futures natomiast poruszają się blisko zera lub na niewielkim minusie.

W perspektywie ostatnich lat managed futures w formie ETFów wypadają blado na tle indeksów giełdowych. Źródło: Tradingview.com

Czy to oznacza, że nie warto zaprzątać sobie nimi głowy? Niekoniecznie! Gdy to samo porównanie przygotujemy dla 2022 roku, kiedy S&P 500 spadał o ponad 20%, rezultaty będą zgoła odmienne. Potwierdza to założenie, że managed futures są przeciwnie skorelowane z rynkiem akcyjnym i najlepiej sprawdzają się gdy tradycyjne rynki giełdowe notują straty. Na przestrzeni 2022 roku, większość ETF-ów na managed futures rosła, a rekordzista KMLM umacniał się o 15%:

Managed futures to doskonały pomysł w okresach, gdy rynki akcji spadają. Źródło: Tradingview.com

Zarządzane kontrakty terminowe będą stanowić unikalny dodatek do zdywersyfikowanego portfela inwestycyjnego. Oferują ekspozycję na szeroki zakres globalnych rynków i mogą zapewnić możliwości uzyskania ciekawych rezultatów, które nie są skorelowane z tradycyjnymi klasami aktywów.

Kupując jeden ETF związany z managed futures otwierasz swój portfel na surowce, obligacje, waluty i akcje. I chociaż gdy giełdy rosną, trudno będzie oczekiwać zwrotu z inwestycji, to w czasach rynkowej paniki będą świetnym zabezpieczeniem kapitału.