Rebalancing portfela inwestycyjnego: Jak zrównoważyć inwestycje

Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak najlepsi inwestorzy utrzymują swoje portfele w idealnej równowadze, maksymalizując zyski i minimalizując ryzyko?

Odpowiedzią jest równoważenie proporcji portfela inwestycyjnego (z ang. portfolio rebalancing), czyli strategia zarówno dla dużych graczy instytucjonalnych, jak i dla rzeszy inwestorów indywidualnych. Jej założenia są niezwykle proste: chodzi o takie dostosowywanie proporcji instrumentów finansowych w portfelu, aby utrzymać ich stały poziom alokacji.

Jaka jest jednak ta „właściwa” propocja, jak dokładnie przeprowadza się rebalancing oraz dlaczego może okazać się lepszy od stosowanej przez wielu detalistów strategii „kup i zapomnij”? Na te i zdecydowanie więcej pytań związanych z równoważeniem portfela odpowiadamy w tym artykule.

Czym jest rebalancing portfela inwestycyjnego?

Proces rebalancingu zazwyczaj obejmuje kupno i sprzedaż części portfela w celu zresetowania wagi każdej klasy aktywów z powrotem do pierwotnej lub docelowej alokacji. Poprzez okresowe równoważenie, inwestorzy mogą zapewnić, że ich portfele pozostają zgodne z ich tolerancją ryzyka i celami inwestycyjnymi.

Na przykład, jeśli pierwotna docelowa alokacja aktywów wynosiła 60% akcji i 40% obligacji (portfel taki uważa się za najbardziej bezpieczny i zoptymalizowany), a po okresie dobrych wyników portfolio przesunęło się do 70% akcji i 30% obligacji, rebalancing polegałby na sprzedaży niektórych akcji i zakupie obligacji, aby powrócić do docelowego poziomu 60/40.

Zasada działania rebalancingu. Źródło: etrade.net

Dlaczego warto realizować taką strategię? Zrozumienie i wdrożenie solidnego systemu równoważenia ma zasadnicze znaczenie dla długoterminowego sukcesu inwestycyjnego. Może wiązać się jednak z kilkoma „problemami”.

Jakie są mocne i słabe strony równoważenia proporcji portfela:

Zalety	Wady
Utrzymuje pożądaną alokację aktywów i poziom ryzyka	Może powodować koszty transakcyjne i opłaty
Wymusza zdyscyplinowane podejście “kupuj tanio, sprzedawaj drogo”	Może wyzwalać podatki od zysków kapitałowych na kontach podlegających opodatkowaniu
Pomaga zarządzać i zmniejszać zmienność portfela	Może ograniczać potencjalne zyski z wydajnych aktywów
Poprawia dywersyfikację	Wymaga czasu i wysiłku do monitorowania i wdrażania
Utrzymuje portfel zgodny z celami inwestycyjnymi	Może być emocjonalnie trudne sprzedawać zwycięzców
Potencjalnie zwiększa długoterminowe zwroty skorygowane o ryzyko	Może kolidować z innymi strategiami, takimi jak “kup i trzymaj”
Dostosowuje portfel do zmieniających się warunków rynkowych	Może prowadzić do nadmiernego handlu, jeśli jest wykonywane zbyt często
Daje możliwość ponownej oceny strategii inwestycyjnej	Może nie być konieczne dla inwestorów o bardzo długim horyzoncie czasowym
Pomaga uniknąć nadmiernej koncentracji w pojedynczym aktywie	Może być skomplikowane bez odpowiednich narzędzi lub wskazówek
Umożliwia systematyczne zarządzanie ryzykiem	Może osiągać gorsze wyniki na silnie trendujących rynkach

Jak możesz równoważyć swój portfel

Określenie właściwego czasu równoważenia portfela ma kluczowe znaczenie dla utrzymania pożądanej alokacji aktywów i zarządzania ryzykiem. Istnieją trzy podstawowe podejścia, po które możesz sięgnąć:

• równoważenie oparte na czasie,
• równoważenie oparte na pułapach,
• równoważenie bazujące na wydarzeniach życiowych.

I chociaż portfolio 60/40 w normalnych warunkach rynkowych będzie wypadało gorzej od szerokiego indeksu giełdowego S&P 500, to sprawdzi się idealnie w okresie rynkowej paniki. Przykładowo, gdy po 2008 roku S&P 500 spadał o niemal 50%, to mieszany portfel tracił 30% i wyszedł na plus o wiele szybciej. S&P 500 od 2008 potrzebował niemal 10 lat, aby wyprzedzić stopy zwrotu 60/40 po wielkim kryzysie finansowym.

60/40 od 2008 roku do 2017 roku zachowywał się lepiej niż S&P 500. Źródło: longtermtrends.net

Równoważenie oparte na czasie

Rebalansowanie oparte na czasie polega na dostosowywaniu portfela w określonych odstępach czasu, niezależnie od warunków rynkowych lub wyników portfela. Podejście to jest proste i łatwe do wdrożenia:

• Corocznie, na przykład na początku lub pod koniec roku
• Półrocznie,
• Kwartalnie,
• Miesięcznie.

Zaletą równoważenia opartego na czasie jest jego prostota i dyscyplina. Jednak nie zawsze może ono uchwycić optymalne możliwości rebalansowania.

Równoważenie oparte na pułapach

Rebalancing oparty na konkretnych pułapach następuje, gdy alokacje aktywów odbiegają od ich celów o z góry określony procent. Metoda ta wymaga najwięcej zaangażowania, jednak bezpośrednio odpowiada na rynku rynkowe:

• Stałe progi: na przykład 5% lub 10% powyżej, lub poniżej docelowej alokacji dla każdej klasy aktywów.

Dzięki tej strategii lepiej będziesz zarządzał ryzykiem, ale też będzie to wymagało poświęcenia portfeli większej uwagi.

Równoważenie bazujące na wydarzeniach życiowych

Podejście to obejmuje ponowną ocenę i potencjalne zrównoważenie portfela w przypadku wystąpienia istotnych wydarzeń życiowych:

• Zmiany w karierze zawodowej
• Małżeństwo lub rozwód
• Narodziny dziecka
• Otrzymanie spadku
• Zbliżanie się do emerytury

Podejścia hybrydowe

Wielu inwestorów i doradców finansowych stosuje kombinację tych metod, aby zoptymalizować swoją strategię równoważenia. Na przykład:

• Połączenie podejścia czasowego i progowego: Coroczne sprawdzanie portfela, ale także rebalansowanie w przypadku przekroczenia określonych progów w ciągu roku.
• Stosowanie różnych progów dla różnych klas aktywów: Stosowanie wąskich przedziałów dla bardziej zmiennych aktywów i szerszych dla bardziej stabilnych.

Popularne strategie równoważenia portfela

Wiemy już KIEDY rebalansować portfel, pytanie jednak JAK to zrobić? Trzy najpopularniejsze strategie to:

• „Sprzedawaj szczyty, kupuj dołki”,
• Nowe wpłaty,
• Wykorzystanie dywidend i odsetek.

„Sprzedawaj szczyty, kupuj dołki”

Najbardziej podstawowa strategia równoważenia. Polega ona na sprzedaży aktywów, które zyskały na wartości powyżej ich docelowej alokacji i wykorzystaniu wpływów do zakupu aktywów o słabszych wynikach.

Metoda ta skutecznie zmusza do sprzedaży aktywów, gdy są potencjalnie przewartościowane i kupowania aktywów, gdy są potencjalnie niedowartościowane, zgodnie z podstawową zasadą inwestycyjną kupowania nisko i sprzedawania wysoko.

Nowe wpłaty

Zamiast sprzedawać aktywa przewartościowane, inwestujesz po prostu więcej w instrumenty niedoważone. Podejście sprawdzi się szczególnie w przypadku inwestorów, którzy regularnie zasilają portfele nowymi środkami.

Na przykład, jeśli alokacja w akcje międzynarodowe spadła poniżej docelowego poziomu, można wykorzystać kolejną wpłatę do zakupu większej liczby papierów.

Wykorzystanie dywidend i odsetek

Równoważenie za pomocą dywidend (z akcji) i odsetek (z obligacji) polega na przekierowaniu dochodu z inwestycji do niedoważonych klas aktywów. Zamiast reinwestować dywidendy i odsetki z powrotem w aktywa, które je wygenerowały, wykorzystujesz ten dochód do zakupu aktywów w niedoważonych kategoriach.

Podobnie jak w przypadku nowych wypłat, wykorzystujesz po prostu wolną gotówkę do wyrównania proporcji swojego portfela.

Poradnik rebalancingu dla początkujących

Chciałbyś spróbować swoich sił w równoważeniu proporcji portfela, ale nie wiesz, od czego zacząć? Na początek spróbuj tych pięciu prostych kroków:

1. Przegląd bieżącej alokacji aktywów

Pierwszym krokiem w procesie równoważenia jest kompleksowe spojrzenie na aktualny skład portfela. Utwórz szczegółowy spis wszystkich swoich inwestycji na różnych kontach, w tym kontach emerytalnych, kontach maklerskich podlegających opodatkowaniu i wszelkich innych instrumentach inwestycyjnych.

Oblicz aktualną alokację procentową każdej klasy aktywów (np. akcji, obligacji, nieruchomości) w portfelu. W Internecie znajdziesz wiele narzędzi, które to umożliwiają. Polecamy między innymi „kalkulator rebalancingu” autorstwa systemtrader.pl.

Źródło: Systemtrader.pl

Ciekawie wygląda również narzędzie od Curvo.eu, które dodatkowo pokaże Ci jak historycznie zmieni się stopa zwrotu z inwestycji w zależności od rodzaju przyjętych zasad rebalansowania.

Portfel 60/40 dla akcji i obligacji oraz różne strategie równoważenia. Źródło: Curvo.eu

2. Określ docelową alokację aktywów

Następnie ponownie przeanalizuj swoje cele inwestycyjne, tolerancję ryzyka i horyzont czasowy, aby potwierdzić lub dostosować docelową alokację aktywów. Powinna odzwierciedlać mieszankę różnych instrumentów, która równoważy potencjalne zyski z akceptowalnym poziomem ryzyka.

Na początek polecamy powszechnie stosowaną alokację 60% akcji i 40% obligacji. Ojcem tego portfolio jest Harry Markowitz, który w latach 50. dwudziestego wieku zasugerował, że jest to optymalne rozwiązanie z punktu widzenia potencjału zysku do ponoszonego ryzyka.

3. Oblicz różnicę między alokacją bieżącą a docelową

Porównaj swoją obecną alokację aktywów z alokacją docelową i zidentyfikuj wszelkie rozbieżności.

Na przykład, jeśli Twój cel to 60% akcji i 40% obligacji, ale Twoja obecna alokacja wynosi 80% akcji i 20% obligacji ze względu na wyniki rynkowe, będziesz musiał dokonać korekt, aby przywrócić portfel do swoich celów.

4. Wybór strategii równoważenia

Wybierz strategię równoważenia, która odpowiada Twoim potrzebom i preferencjom. Typowe podejścia obejmują. Dostępne strategie omówiliśmy powyżej

5. Wykonywanie transakcji równoważenia

Po ustaleniu, które aktywa wymagają korekty, nadszedł czas na wykonanie niezbędnych transakcji. Zazwyczaj wiąże się to ze sprzedażą przeważonych aktywów i zakupem niedoważonych.

Żeby uniknąć powstania obowiązku podatkowego, najlepiej, aby sprzedaży dokonywać w ramach rachunków IKE/IKZE. Transakcja będzie miała charakter wewnętrzny, dzięki czemu nie powstanie zobowiązanie wobec fiskusa!

Jakich pomyłek unikać?

Podczas gdy rebalansowanie portfela ma kluczowe znaczenie dla utrzymania pożądanej alokacji aktywów i zarządzania ryzykiem, łatwo jest popełnić błędy, które mogą zniweczyć jego korzyści:

• Nadmierne reagowanie na krótkoterminowe wahania rynkowe - należy pamiętać, że wahania rynkowe są normalne i często tymczasowe. Zbyt szybkie reagowanie na te ruchy może prowadzić do niepotrzebnych transakcji i potencjalnie zaszkodzić długoterminowej strategii inwestycyjnej.
• Ignorowanie kosztów transakcyjnych – zbyt częste transakcje to też dodatkowe opłaty maklerskie, spready bid-ask i potencjalne konsekwencje podatkowe.
• Brak uwzględnienia „szerszego spojrzenia” - Niektórzy inwestorzy popełniają błąd, koncentrując się wyłącznie na poszczególnych klasach aktywów lub kontach bez uwzględnienia całego portfela inwestycyjnego.

Rebalancing portfela, a zarządzanie ryzykiem

Jedną z podstawowych funkcji rebalancingu jest utrzymanie poziomu ryzyka portfela w ryzach poprzez:

• Zapobieganie nadmiernej ekspozycji na jakąkolwiek pojedynczą klasę aktywów,
• Zapewnienie dywersyfikacji portfela,
• Utrzymywanie inwestycji w zgodzie z tolerancją na ryzyko.

Rebalancing to nie tylko zarządzanie ryzykiem, ale przede wszystkim optymalizacja osiąganych zwrotów z inwestycji. Osiągasz to poprzez:

• Wymuszanie zdyscyplinowanego inwestowania
• Przechwytywanie zysków
• Utrzymanie dywersyfikacji
• Dostosowanie do horyzontu inwestycyjnego

Należy pamiętać, że choć rebalancing może pomóc w zarządzaniu ryzykiem, nie gwarantuje on wyższych zwrotów ani całkowitego wyeliminowania ryzyka. Skuteczność równoważenia zależy od różnych czynników, w tym warunków rynkowych, konkretnych aktywów w portfelu i strategii równoważenia.

Pamiętaj, że kluczem do skutecznego rebalancingu jest konsekwencja, dyscyplina i dostosowanie strategii do Twoich indywidualnych celów inwestycyjnych. Spróbuj już teraz, aby moc rebalancingu pracowała na Twoją korzyść.